“Kuvayi Milliye”, “835 Satır”, “Benerci Kendini Niçin Öldürdü?” ve “Memleketimden İnsan Manzaraları”nın da aralarında bulunduğu çok sayıda unutulmaz eseri kaleme alan, dünyaca ünlü şair Nazım Hikmet’i, yaşamından notlara ve eserlerine yer verdiğimiz yazımızla ölümünün 58. yılında anıyoruz.
Nazım Hikmet 15 Ocak 1902’de Selanik’te doğdu.
Orta öğrenimini Galatasaray ve Nişantaşı Sultanilerinde gören Nâzım Hikmet, 1915 yılında Bahriye Mektebi’nde sonra ise Moskova’da ekonomi ve toplum bilim okudu. İlk serbest şiirlerini de Moskova’da yazdı.
İlk serbest şiirlerini de Moskova’da yazdı.
Nazım Hikmet, edebiyat pratiği içinde özgün yorumlarıyla da beslediği Marksist sanat felsefesini, anlatı türü içinde de teorik ve pratik düzlemde örneklendirmeye çalışmış ve şiirine bu türün kimi öğelerini taşıdı.
Edebiyatımızda serbest ve toplumcu gerçekçi şiirin öncüsü olan şair, başlangıçta ölçülü uyaklı şiirler yazsa da sonra serbest ölçüye geçiş yaptı ve edebiyatımızda serbest nazımın ilk uygulayıcısı oldu.
Divan ve Halk şiiri özelliklerini çağdaş bir anlayış içinde kaynaştırmış, eserlerinde son derece başarılı ve canlı bir dil kullandı.
Etkili bir üslubu olan şair, fütürizm akımından etkilendi.
Şairin uzun şiirlerinde senaryo havası sezilir, bu diğer şiirlerine de kimi zaman yansıdı.
Nâzım Hikmet, dünya edebiyatında kendine çok has bir nev’in yaratıcısı olmuştur. O ne bir fantezi heveslisi, ne bir garipperest, ne de yeni moda müptelası bir edebiyat züppesidir. O sadece, ağlamayan, haykıran zekâsının malzemesini eski insanlıktan aldığı halde, çatısını yeni bir teknikle kuran, ona müstakbel dünyaların rengini veren büyük bir kalfa mimarıdır. En yeni binalarda kullanılan taşlar da bu dünya kadar eskidir. Nâzım bilir…
Peyami Safa
Nazım Hikmet’in şiirden sonra en çok kafa yorduğu türler hikâye ve roman oldu. Yazar aynı zamanda oyun ve mektup türlerinde de eserler verdi.
Cumhuriyet dönemi şiirinin değerlerini kökünden sarstı. “Şeyh Bedrettin Destanı”nda şiiri tam anlamıyla bir ulusal bireşime ulaştırdı.
“Memleketimden İnsan Manzaraları” ise düzyazı, şiir, senaryo tekniklerinin iç içe kullanıldığı, yeni bir türün habercisi oldu.
Nazım Hikmet, 3 Haziran 1963’te Moskova’da vefat etti.
Bazı şiirlerinden…
24 Eylül 1945
“En güzel deniz:
henüz gidilmemiş olandır.
En güzel çocuk:
henüz büyümedi.
En güzel günlerimiz:
henüz yaşamadıklarımız.
Ve sana söylemek istediğim en güzel söz:
henüz söylememiş olduğum sözdür.”
Ağlamak Meselesi
“Nasıl etmeli de ağlayabilmeli
farkına bile varmadan?
Nasıl etmeli de ağlayabilmeli
ayıpsız,
aşikare,
yağmur misali?”
Aşk Mönüsü
“Sen sabahlar ve şafaklar kadar güzelsin
Sen ülkemin yaz geceleri gibisin
Saadetten haber getiren atlı kapını çaldığında
Beni unutma
Ah! saklı gülüm
Sen hem zor hem güzelsin
Şiirlerimin ılıklığında açılmalısın
Sana burada veriyorum hayata ayrılan buseyi
Sen memleketim kadar güzelsin
Ve güzel kal”
Herkes Gibi
“Gönlümle baş başa düşündüm demin;
Artık bir sihirsiz nefes gibisin.
Şimdi ta içinde bomboş kalbimin
Akisleri sönen bir ses gibisin
Mâziye karışıp sevda yeminim,
Bir anda unuttum seni, eminim
Kalbimde kalbine yok bile kinim
Bence artık sen de herkes gibisin.”
Mavi Liman
“Çok yorgunum
Beni bekleme kaptan
Seyir defterini başkası yazsın
Kubbeli, çınarlı mavi bir liman
Beni o limana çıkaramazsın”
Nazım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfı
Bütün dünyada Nâzım Hikmet’le ilgili yazı, kitap, yayın, fotoğraf, resim, film, müzik, heykel, anıt vb. nitelikte bütün çalışma ve yapıtları veya onların örneklerini toplamak amacıyla kurulan Nazım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfı, Kültürel, sanatsal, bilimsel açıdan eğitici, tanıtıcı, değerlendirici nitelikte toplantı, seminer, kurs, panel, sempozyum ve benzerlerini düzenliyor, Eğitim, öğretim, araştırma, geliştirme faaliyetlerini destekler ve kurslar açıyor.
“Yaşamaya Dair”
Fazıl Say (feat. Genco Erkal)’dan, “Nazım Oratoryosu” albümünde yer alan “Yaşamaya Dair (Live)” isimli şarkısı, Genco Erkal eşliğinde…
“Bir Tren Kalkar Haydarpaşa Garı’ndan” dinletisi
İş Kuleleri Salonu’nda seyircisiz olarak kaydedilen, Nâzım Hikmet’in 1940’larda yazdığı “Memleketimden İnsan Manzaraları” şaheserinden seçilmiş şiirlerden oluşan “Bir Tren Kalkar Haydarpaşa Garı’ndan” başlıklı dinleti, şiirseverlerle buluşmuştu. Atilla Birkiye’nin hazırladığı, Mehmet Birkiye’nin sahneye uyarladığı dinletide şiirleri Tilbe Saran, Metin Belgin, Bülent Emin Yarar, Hümay Güldağ ve Hakan Gerçek seslendiriyor.
Kaynak:
