Toplumsal-gerçekçi sanat anlayışını benimsemiş, en çok da Anadolu kadınını resmetmiş, hüzünlü, umutlu, kırgın, mutlu, neşeli ya da acı çeken, yas tutan, öfkelenen ya da gülümseyen kadınlarını tuvaline taşımış, Anadolu’nun bütün hikayesini kadınların iri gözlerine sığdıran bir ressam, Nuri İyem’i gelin hep birlikte yakından tanıyalım ve “Nuri İyem İnsanları” ile tanışalım.
Nuri İyem, 1915 yılında İstanbul’da doğdu.
Resim sanatına olan ilgisi, küçük yaşlarda duvarlara kömür kalemle çizdiği resimlerle başladı.
İbrahim Çallı, Nazmi Ziya ve Hikmet Onat’ın atölyelerinde çalıştı.
Nazmi Ziya aracılığıyla İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’ne (şimdiki adıyla Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi) kayıt yaptırdı ve buradan birincilikle mezun oldu.
Toplumcu-gerçekçi sanat anlayışını paylaştığı, Yeniler Grubu; Kemal Sönmezler, Turgut Atalay, Selim Turan, Avni Arbaş, Mümtaz Yener ile ilk sergisi “Liman Resim Sergisi”ni 1941 yılında açtı.
Yeniler Grubu’na zamanla başka üyeler de katıldı; Abidin Dino, Faruk Morel, Agop Arad, Yusuf Karaçay gibi…
Resim-Heykel müzesinde bir süre Halil Dikmen’in yardımcısı olarak çalışan Nuri İyem, ilk kişisel sergisini, 1946 yılında, bir mobilya mağazasında açtı.
İlk eserlerini 1930’lu yıllarda veren sanatçı, 1940’lı yılların sonuna kadar toplumcu-gerçekçi bir anlatım üslubuyla eserler üretti. 1950’den sonra yöneldiği ve onu Türkiye’de ilk soyut çalışan ressamlardan biri olarak da hafızalara kazıyacak soyut resim anlayışını 1960’lı yılların sonunda bıraktı ve İşçilerin, balıkçıların, grev yapanların, köyden kente göç eden insanların, gecekondu yaşamlarından yansımaların ve genç kadın portrelerinin ağırlıklı olduğu bir sanat anlayışını benimsedi.
Çocukluğunun geçtiği Mardin köylerinden hafızasında kalanları resimlemeye başlayan İyem, kendine özgü bir tarz yarattı.
Çocukken sıtma hastalığı sırasında, ona bakan ve 1922 yılında kaybettiği ablasının endişeli, ürkek ve sıcak bakışları sanatçının tuvalinde yaşamı boyunca yer edinecektir. Hüzünlü ve derin bakışlı gözlerden oluşan resimler aynı zamanda Anadolu kadınının yaşam öyküsünden de alıntı gibidir.
Sanatçının hayatı boyunca vereceği eserlerde, gözler hep ön plana çıkmış, yüze anlam katan mimik ve çizgiler ise devre dışı kalarak heykelsi bir yapı oluşturdu. Tuvalde ön planda olan bu yüzler, arka alanda kişinin yaşadığı, ev, yer ve çocukları gibi yaşam öyküsünü oluşturan pek çok nesnel değerle birleşti.
Sanatçının manzara eserleri ise alışılmış peyzaj çalışmalarından uzak resimler oldu. Sanatçı, bu resimlerinde İstanbul, Şile, Ürgüp-Göreme, Bodrum ve Akçay’ı çevreleyen gecekonduları özellikle tercih etti.
İyem, az sayıda da olsa natürmortlar üretti. Meyve kompozisyonu olarak karşımıza çıkan bu çalışmalar, sürahi, meyve ve benzeri nesnelerin kullanımıyla ortaya çıktı.
Sanatçının eserlerinin tümünü buradan görebilirsiniz.
Nuri İyem Resim Ödülü
Evin Sanat Galerisi tarafından her yıl Nuri İyem Resim Ödülü düzenleniyor. Bu yıl gerçekleşen yarışmada, Prof. Rahmi Aksungur tarafından özel olarak hazırlanan ve Nuri İyem Resim Ödülü’nü temsil eden birincilik heykeli ile 15 bin TL’lik ödül Cansu Kahraman’ın oldu.
Evin İyem Özel Jüri Ödülü’nü temsil eden Nasip İyem heykeli reprodüksiyonu ve 7 bin TL’lik ödülü ise Ömer Koçağ kazandı.
Bu yıl seçici kurulun kararıyla iki ödülün yanı sıra Jüri Destek Ödülü ise Ferhat Yüksekbağ’ın resmine verilecek. Yarışmaya 64 farklı şehirden 456 katılımcı 686 resimle katıldı. Ödül alan resimler ve seçici kurul tarafından sergileme için seçilen resimler olmak üzere toplam 28 resmin yer alacağı sergi, 24 Haziran-10 Temmuz tarihleri arası Evin Sanat Galerisi’nde ziyaret edilebilecek.
“100 Koleksiyondan Nuri İyem” ile sanatçının hayatına ortaklık edin
Nuri İyem’in Türkiyeli bir sanatçı olarak genç yaşlarından itibaren karşılaştığı ve bu gün de geçerli olan olumsuz koşullarda, kendi resminin peşinde koşması, yaşadığı toplumdaki insanlarla iletişim kurma ve kendi izleyicisini yaratma serüvenini anlatan “100 Koleksiyondan Nuri İyem”, kitabına buradan ulaşabilirsiniz.
Kaynak:
http://www.nuriiyem.com/tr/
www.cumhuriyet.com.tr
http://www.turkishpaintings.com
https://www.fikriyat.com
