Nevruz Bayramı ritüelleri kadar bu güne özel hazırlanan yemekler de bölgelere göre değişiklik gösteriyor. Her kültürün kendine ait bu bayram için özel yemeği ya da sofra adetleri olsa da paylaşmak, birlik ve beraberlik felsefesinin dışına çıkılmıyor.
Nevruz’u kutlayan her kültür, elinde ne varsa paylaştığı büyük bir sofra hazırlamayı adet edinmiştir. Balkanlar’dan Orta Asya’ya uzanan bu geniş yay üzerinde hangi kültür neler pişiriyor? Sofra düzenleri nasıl gelin birlikte öğrenelim.
Nevruz’un en coşkulu kutlandığı yer Azerbaycan. Hazırlıklara günler öncesinden başlayan Azeriler, Nevruz süresince çeşitli renklere boyanmış, suda pişirilmiş yumurtaları, kapı kapı dolaşan çocuklara veriyor. Nevruz kutlamalarında 21 Mart’tan sonraki en önemli gün “ahir çerşenbe/son çarşamba” Azeriler için, “üskü” denilen bayram ayı içindeki dört haftanın çarşamba günleri önemli. Son çarşambadan önceki salı günü “Kabir-üstü” denilen mezarlık ziyareti yapılarak helva, pilav ve diğer yiyecekler fakirlere dağıtılıyor. Bolluk ve bereketi simgeleyen 7 ayrı kuruyemiş tüketiliyor. “Tatlı yiyelim, tatlı konuşalım” düşüncesiyle birçok tatlı çeşidi yapılıyor ve ikram ediliyor.
Kırgızistan’da “Nooruz köcü” ve “Sümelek” ya da “Sümölök”, Kazakistan’da ise “Nevruz Köcü” denilen özel bir yemekle Nevruz kutlanırken Kazaklar, Nevruz-Köcü ile Nevruz çorbası veya “lapa” adı verilen yemekler hazırlayarak komşularına dağıtıyor.
Türkmenistan’da ise yılın bereketli geçmesi için Türkmen çöreği, Türkmen petiri, külce, yağlı börek, şekşeke, koko, bovursak, Türkmen pilavı ve bugünün özel yemeği semeni hazırlanıyor.
Özbekistan’da Nevruz sabahı yeni elbiselerini giyen halk, hazırladıkları halim, sümelek, samsa, çorba, pilav gibi yiyeceklerle kırlara çıkıyor.
Afganistan’da ise evlerde Samanak ve Haft Mewa gibi yemekler pişiriliyor.
Türkiye’de ise en bilinen Nevruz yemeği, Çiğdem Pilavı. Çiğdem Pilavı Anadolu’da baharın gelişini kutlamak için 6-12 yaş arası çocukların ellerinde çiğdemlerle evleri gezerek yemeklik malzeme toplamalarına “çiğdem gezmesi” bu malzemeye çiğdem soğanı katılarak yapılıyor. Bahar pilavı olarak da bilinen bu yemek Yozgat başta olmak üzere Sivas, Amasya ve Kayseri’nin kırsal kesimlerinde yöreden yöreye değişen mânileri ile birlikte varlığını sürdürüyor. Türkiye’de ayrıca Azerbaycan, Kırgızistan gibi bölgelerde Nevruz için yapılan birçok yemek bayram boyunca ikram ediliyor.
Nevruz nedir? Ne zaman kutlanır? ve Nevruz ritüelleri yazılarımıza göz atmayı unutmayın!
