Mimar Sinan’ı hayatından kesitlerle, muhteşem zekasının tüm göstergeleri ve İstanbul’daki eserleriyle anıyoruz.
Bugün, tüm zamanların en iyi mimarı olan “Koca Sinan” olarak anılan, eserleriyle dünya tarihine adını yazdıran, mühendislik ve tasarım dehası Mimar Sinan’ın ölüm yıl dönümü.
Vefatının 433. yılında da dehası, eserlerindeki ustalık, mühendislik ve ince işçilikle hayranlık uyandırmaya devam eden Mimar Sinan’ın yaşamından izleri ve yaptıklarını inceleyelim.
Mimar Sinan, Kayseri’de 1490 senesinde dünyaya geldi.
Yavuz Sultan Selim zamanında devşirme olarak İstanbul’a getirildi.
Kanuni Sultan Süleyman döneminde yeniçeri olan Sinan, Kara Buğdan seferinde Prut nehri üzerine 13 günde kurduğu köprü ile Kanuni Sultan Süleyman’ın takdirini kazanarak başmimarlığa yükseldi.
Mimar Sinan, öne çıkan kimliğiyle bir mimar olarak bilinse de sadece mimarlık onu tanımlamaya yetmez. Sinan, aynı zamanda bir mühendis, iyi bir lojistikçi, şehir tasarımcısı, planlamacı, yönetici vb. pek çok yetenek ve birikime de sahiptir, bunun en önemli göstergesi ise elbette eserleri.
Mimar Sinan’ın 82 cami, 52 mescit, 55 medrese, 7 darülkurra, 20 türbe, 17 imaret, 3 darüşşifa, 6 su yolu, 10 köprü, 20 kervansaray, 36 saray, 8 mahzen ve 48 de hamam olmak üzere 364 eserde imzası bulunuyor.
Hem tasarım hem de yapısal kuruluş açısından taşıyıcı düzenini mühendislik birikimi sayesinde çok ileri düzeye götüren Mimar Sinan, hem sürekli hem noktasal taşıyıcı elemanları, yapı detaylarını yeni çözümlere götürerek Osmanlı mimarlık tarihinde büyük bir devrim yaptı.
Mimar Sinan’ın bir mühendislik harikası olan Kırk Çeşme Su Tesisi, Osmanlı medeniyetinin dünya çapında bir projesi sayılıyor. Bu projeyi ile İstanbul’a binde bir meyille su sevk eden büyük usta ne elektrik enerjisi ne yakıt ve ne de herhangi enerji kaynağı kullanmış. Bu tesisin önemli parçaları olan Uzun Kemer, Kırık (Eğri) Kemer ve özellikle Mağlova Kemeri dünyada eşi olmayan bir mimarlık ve mühendislik abidesi…
Süleymaniye ve Selimiye gibi eserlerden Şemsi Paşa gibi en küçük külliyesine kadar bakıldığında Sinan’ın yaptığı eserlerin hepsinde aynı ciddiyet ve dikkat bulunuyor.
Mimar Sinan, 9 Nisan 1588’de 98 yaşında İstanbul’da vefat etti.
Mimar Sinan’ın türbesi, “şaheseri” olarak nitelendirilen Süleymaniye Külliyesi’nde yer alıyor.
Mimar Sinan’ın İstanbul’daki eserlerinden semt semt günümüze ulaşan ve özgün halini koruyan yapıları
•At Meydanı İbrahim Paşa Sarayı (Fatih).
•Atik Valide Nurbanu Sultan Külliyesi (Üsküdar): Cami, Medrese, Mektep, Tekke, İmaret, Darülkurra, Kervansaray, Darüşşifa.
•Hürrem Sultan Hamamı (Ayasofya, Fatih).
•Bali paşa Cami (Fatih).
•Barbaros Hayrettin Paşa Türbesi (Beşiktaş).
•Büyükçekmece Külliyesi: Köprü, Kervansaray, Mescit.
•Defterdar Mahmut Çelebi Mescidi (Eyüp).
•Evvelbent Paşadere Kemeri (Kağıthane)
•Gazi İskender Paşa Külliyesi (Beykoz): Cami, Türbe.
•Güzel Ahmet Paşa Türbesi (Fatih).
•Güzelce (Gözlüce) Kemer (Sultangazi).
•Hadım İbrahim Paşa Külliyesi (Fatih): Cami, Türbe.
•Haseki Hürrem Sultan Külliyesi (Fatih): Cami, Darüşşifa, Medrese, Sıbyan Mektebi.
•Haseki Hürrem Sultan Türbesi (Süleymaniye).
•Havz-ı Kebir (Büyük havuz) (Kağıthane).
•Hüsrev Çelebi Ramazan Efendi Cami (Fatih).
•Hüsrev Kethüda Darülkurrası Vefa (Fatih).
•Hüsrev Kethüda Hamamı (Ortaköy).
•Hüsrev Paşa Türbesi (Fatih).
•Kapıağası (Haramidere) Köprüsü (Beylikdüzü).
•Kara Ahmet Paşa Külliyesi (Fatih). Medrese, Türbe
•Kılıç Ali Paşa Külliyesi (Beyoğlu). Cami, Hamam, Sebil, Türbe
•Kovuk (Eğri) Kemer (Sultangazi)
•Mağlova Kemeri (Sultangazi)
•Mehmet Ağa Külliyesi (Fatih). Cami, Türbe
•Mesih Mehmet Paşa Külliyesi (Fatih): Cami, Türbe.
•Mihrimah Sultan Külliyesi (Edirnekapı): Cami, Medrese, Hamam
•Mihrimah Sultan Külliyesi (Üsküdar): Cami, Medrese, Sıbyan Mektebi
•Mimar Sinan Ağa / Mimar Sinan Mescidi (Fatih).
•Molla Çelebi (Fındıklı) Camii (Beyoğlu).
•Saray Mutfakları (Topkapı Sarayı Fatih).
•Nişancı Mehmet Paşa Külliyesi (Fatih): Cami, Türbe.
•Pertev Paşa Türbesi (Eyüp).
•Piyale Paşa Külliyesi (Beyoğlu).
•Rüstem Paşa Camii (Fatih).
•Rüstem Paşa Kervansarayı (Beyoğlu-Perşembe Pazarı).
•Rüstem Paşa Medresesi (Fatih).
•Rüstem Paşa Türbesi (Fatih).
•Semiz Ali Paşa Medresesi (Fatih).
•Sinan Paşa Külliyesi (Beşiktaş): Cami, Medrese.
•Siyavuş Paşa Evladı Türbesi (Eyüp).
•Sokollu Mehmet Paşa Cami Azapkapı (Beyoğlu).
•Sokollu Mehmet Paşa Külliyesi (Eyüp): Türbe, Medrese, Darülkurra
•Sokollu Mehmet Paşa Külliyesi (Kadırga, Fatih): Cami, Medrese, Tekke
•Sultan Murat Köşkü (Topkapı Sarayı, Fatih).
•Sultan Selim (I) Medresesi (Fatih).
•Sultan Selim (II) Türbesi (Fatih).
•Süleymaniye Külliyesi (Süleymaniye, Fatih): Kanuni Sultan Süleyman Türbesi, (Hürrem Sultan Türbesi) Medrese-i Evvel, Medrese–i Sani, Medrese-i Salis, Medrese-i Rabi, Darülhadis, Darülkurra, Darüşşifa, Darüttıb, İmaret, Sıbyan Mektebi, Kervansaray, Hamam.
•Şah Huban Hatun Türbesi (Fatih).
•Şehzade Mehmet Külliyesi (Fatih): Cami, İmaret, Kervansaray, Medrese, Sıbyan Mektebi, Tabhane, Türbe.
•Şehzadeler Türbesi (Fatih).
•Şemsi Ahmet Paşa Külliyesi (Üsküdar): Cami, Türbe, Medrese.
•Tophane (Kurşunlu) Mahzeni (Beyoğlu).
•Uzun Kemer (Eyüp).
•Valide Sultan Hamamı (Üsküdar).
•Zal Mahmut Paşa Külliyesi (Eyüp): Cami, Türbe, Medrese (I), Medrese (II).
Mimar Sinan’ı yakından tanıyın!
Mimar Sinan hakkında şimdiye dek yazılmış birçok kitaba buradan ulaşabilirsiniz.
Kaynak: Kültür AŞ Yayınları – İstanbul’da Mimar Sinan Eserleri – Mimar Sinan’ın İstanbul’u – Dr. Bülent Katkak / ÇEKÜL Vakfı Arşivi