Kapalıçarşı #SiziBekliyor - KÜLTÜR.İSTANBUL

İstanbul’da gezilecek yerlerin başında gelen Kapalıçarşı, İstanbul kentinin merkezinde Beyazıt, Nuruosmaniye ve Mercan semtlerininin ortasında yer alan dünyanın en büyük çarşılarından ve en eski kapalı çarşılarından biri. Dünyanın en büyüleyici ve renkli çarşılarından biri olan, yüzyıllarca şehrin ticari hayatına damgasını vurmuş bu büyük çarşı, fethin hemen sonrasında Fatih tarafından sur içi İstanbul’unun tam ortasında kurulmuş, yıllar boyu büyümüş ve genişlemiş, göz alıcı bir bolluk, bereket ve çeşitlilik merkezi oldu. Geçirdiği birçok yangına rağmen orijinal halini büyük ölçüde koruyabildi. Ancak 19. yüzyıldan itibaren ekonomik krizlerin etkisiyle dillere destan şark atmosferi kısmen yok oldu. Kumaştan gelinliğe, terlikten antikaya, altın bilezikten kınaya, mutfak eşyalarından yatak örtülerine, baharattan halıya her şeyin satıldığı Kapalıçarşı kendi içinde bir küçük kent.

Kapalıçarşı, 30.7 hektar arazi üzerine kurulu; 61 sokaktan oluşuyor. Bu sokaklar üzerinde 4400 dükkan, 2195 atölye, 18 çeşme, 2 bedesten, 12 depo, 40 han, 2200 han odası, 12 mescit, 19 çeşme ve tulumbalı kuyu, 1 okul ve 1 de hamam var.

Kapalıçarşı’da mutlaka görmeniz gereken yerler

Halıcılar: Kapalıçarşı’da aynı tür malları satanlar belli sokaklarda toplanmış.
Eski Bedesten: (Cevahir Bedesteni) ilk yapılan kısım, çarşının çekirdeği. (45,3 x 29,5 m)
Tonoz yanlarındaki pencereler: Orijinal aydınlatma sadece tepedeki pencerelerden sızan gün ışığıydı.
Sandal Bedesteni: Zamanında kumaş ve değerli taş satın almak isteyenlerin tercih ettiği bir yerken şimdilerde deri, taklit kıyafet ve çanta cenneti haline gelmiş.
Bit Pazarı: Süet ve deri giysilerin satıldığı yer.
Nuruosmaniye Kapısı: Türk neoklasiği stilinde yapılmış.
Astarcı Han: Bu handa, karşılıklı duvarları iplik ve makaralarla dolu dekorasyon dükkanları görmek mümkün.
Cebeci Han: Cebeci Han’da bakırcıları gezin.
Yağlıkçılar Caddesi: Rengarenk kumaş ve elişleri bulabilirsiniz.
Kalpakçılar Caddesi: Sıra sıra kuyumcularıyla Nuruosmaniye’yi Beyazıt’a bağlar.
Çukur Han: Çeşit çeşit renklere boyanmış pamuklular bu handa satılıyor.
Kürkçüler Çarşısı: Çarşının sokakları demir ve cam örtülü yegane iki katlı yapısı
İç Bedesten: Çarşının tam ortasında yer alan, Eski Bedesten veya Cevahir Bedesteni olarak da adlandırılan bölüm, antikacılar ve kuyumcularla dolu.
Gramofon Baba olarak da bilinen İstanbul’un son gramofon tamircisi Mehmet Bey’in dükkanını mutlaka görmelisiniz.

Bazı tüyolar

Birçok kişi Kapalıçarşı’ya Beyazıt- Kapalıçarşı tramway durağı yakınındaki Çarşıkapı’dan gitmeyi tercih ediyor. Oysa ki, Çemberlitaş’tan Nurosmaniye Camii avlusuna oradan da Nurosmaniye Kapısı’na ulaşabilirsiniz.

İkinci bir tüyo ise kapı numaraları. Çarşıya girdiğinizde soldaki ilk dükkan 1 numara, sağdaki ilk dükkan ise 2. Yani, kapı numaraları solda tek sağda ise çift olarak ilerliyor. 64 numaralı dükkana geldiğinizde sağa döner dönmez kendinizi bir anda çarşının en eski bölümü yani İç Bedesten’de bulacaksınız.

Kapıları, hanları ve sokakları

Dile kolay dünyanın en büyük çarşılarından biri olan Kapalıçarşı’yı gezmek o kadar da kolay değil. Onlarca kapı, han ve sokak sizi sürprizleriyle bekliyor.

Kapılar: Beyazıt, Çarşıkapı, Çuhacıhan, Kuyumcular, Mahmutpaşa, Nuruosmaniye, Örücüler, Sepetçihan, Takkeciler, Tavukpazarı ve Zenneciler.

Hanlar: Ağa, Alipaşa, Astarcı, Balyacı, Bodrum, Cebeci, Çukur, Çuhacı, Hatipemin, İçcebeci, İmamali, Kalcılar, Kapılar, Kaşıkçı, Kebapçı, Kızlarağası, Mercan, Perdahçı, Rabia, Safran, Sarnıçlı, Sarraf, Sepetçi, Sorguçlu, Varakçı, Yağcı, Yolgeçen, Zincirli ve Evliya.

Sokaklar: Acıçeşme, Ağa, Altuncular, Aminçiler, Araracıoğlu, Aynacılar, Basmacılar, Çuhacıhanı, Bitpazarı, Fesçiler, Ganiçelebi, Hacıhasan, Hacıhüsnü, Hacımemiş, Halıcılar, Hazırelbiseciler, İplikçiler, Kahvehane, Kalpakçılar, Karakol, Karamanlıoğlu, Kavaflar, Kazazlar, Keseciler, Kilitçiler, Kolancılar, Koltukçu, Kürkçüler, Lütfullahefendi, Mercançıkmazı, Muhafazacılar, Mühürdaremin, Ortakazazcılar, Örücülerhamamı, Parçacılar, Perdahçılar, Püskülcüler, Reisoğlu, Ressam, Sahaflarbedesteni, Sandal, Sandalbedesteni, Serpuççular, Sıraodalar, Sipahi, Tacirler, Takkeciler, Tavukpazarı, Terlikçiler, Terzibaşı, Terziler, Tuğcular, Varakçıhan, Yağlıkçılar, Yarımtaşhan, Yeşildirek, Yorgancılar, Yüncühasan ve Zenneciler.

Kapalıçarşı’nın üzüntülü yılları

Kapalıçarşı, yağıldığı günden bu yana bazı talihsiz olaylarla da karşı karşıya kalmış. Yangınlar, afetler atlatan çarşı çeşitli onarım ve bakımın ardından şimdiki halini aldı.

1451-1481: Fatih Sultan Mehmed tarafından çarşının çekirdeği oluşturuldu. Çarşı başlangıçta Beyazıt Kapısı’na yakın ıç Bedesten ile Nuruosmaniye Kapısı’na yakın Sandal Bedesteni’nden ibaretti. Ama kısa sürede etrafını sergi ve tezgahlar çevreledi.
1546 Yangını: Etrafı ahşap evlerle dolu olan çarşı zarar gördü.
1589 Yangını: Alevler çarşı içine sıçramasa da tüm çevresi harap oldu.
1618 ve 1652 Yangını: Çarşı büyük tahribata uğramadı ama her iki yangından da geniş çapta
etkilendi.
1660 Yangını: Bedestenlerde değişikliğe gidilmesine yol açtı; ahşap çatı ve kiremitlerle kaplı bedestenlerin üstü kagir tonozla örtüldü.
1695 ve 1701 İç Bedesten’de yangını: Sadrazam Damat İbrahim Paşa Sandal Bedesteni’nin onarılmasını sağladı.
1750 Mercan Yokuşu’ndaki yangın: Yangın çarşının içine sıçradı ve büyük zarara yol açtı.
Tarihte ilk kez yeniçeriler çarşıyı yağmaladı. Çarşının güvenliğin sembolü oluşu ilk kez zedelendi.
1766 Deprem: Çarşıda onarım gerektirdi.
1791 Yangın: Uzun Çarşı Caddesi’nde çıktı, dış taraftaki han kısımları yandı.
1826 Yangın: Hocapaşa’da çıktı. Yangın çarşıyı tahrip etti.
1894 Deprem: İstanbul’u etkileyen büyük deprem birçok kubbe ve tonozun yıkılmasına neden oldu. II. Abdülhamid dönemine rastlayan bu deprem sonrası çarşının sınırları daraltıldı. Beyazıt ile Nuruosmaniye arasını birleştiren ana cadde olan Kalpakçılar’ın iki ucuna birer kapı yaptırıldı.
1954 Yangın: Çarşıyı neredeyse tamamen kül etti. Onarım çalışmaları beş yıl sürdü. 1980’li yıllarda çarşı yeniden onarım ve bakımdan geçti.