İkinci Yeni akımının öncü şairlerinden Edip Cansever’i ölümünün 35. yılında, O’nu anlatan, hayatından notlara yer verdiğimiz yazımızla anıyoruz.
Edip Cansever, 8 Ağustos 1928’de İstanbul’da doğdu.
İstanbul Erkek Lisesi’nden mezun olduktan sonra girdiği Yüksek Ticaret Okulu’ndaki öğrenimini yarıda bırakarak babasının Kapalıçarşı’daki dükkanında ticarete başladı ve 1976 yılına kadar antikacılık yaptı. 1976 yılından sonra hayatını şiire adadı.
İlk şiiri 1944 yılında yayınlandı.
İlk denemeleri Garip etkisindeki yaşama sevincini dile getirdiği şiirler oldu.
Sonraları İkinci Yeni akımına dahil olan şair, İkinci Yeni’nin temel özellikleri arasındaki soyutluluğu, rastlantısallığı ve anlamsızlığı kabul etmedi ve kendi deyimiyle “düşüncenin şiiri”ni savundu. Anlatılamayan şeyleri anlatmak için çabalayan şair, bireycilikten ve topluma sırtını dönmekten çok daha fazlası olduğunu savunduğu şiiri toplumla ilgi kurmak olarak tanımladı.
Öyküye, tasvire, diyalog tarzı ifadelere sıkça yer veren Edip Cansever, uzun şiirleri sevdi ve dize yapısına önem vermedi. Dize alışkanlığını kıran Cansever’i, İkinci Yeni topluluğundaki diğer isimlerden ayıran en önemli farkı oldu.
Yeşil ipek gömleğinin yakası
Büyük zamana düşer
Her şeyin fazlası zararlıdır ya
Fazla şiirden öldü Edip Cansever…Cemal Süreya
Şair, eserlerinde insanı toplum içinde bir birim olarak ele aldı ve yalnız, çaresiz ve sıkıntılı bireyi hep ön plana çıkardı. Şair, eserlerinde insanları anlatmak, onların yaşamlarını, düşüncelerini açığa çıkarmak istedi.
Şiirlerinde, “otel” metaforunu sıkça kullanan Edip Cansever, edebiyatımızda “Oteller Şairi” olarak anıldı. Bu şiirler arasında en öne çıkanı ise “Sera Oteli” oldu.
Şairin bir başka özelliği ise şiirlerinde Orta Doğu ve Afrika’yı kimi zaman bir imge kimi zaman da bir bağdaştırma aracı olarak kullanması. “Bedevi” şiiri bunun en güzel örneğidir.
Edip Cansever, 28 Mayıs 1986’da İstanbul’da vefat etti.
Ödülleri
1958’de, “Yerçekimli Karanfil” kitabıyla “Yeditepe Şiir Armağanı”, 1977’de “Ben Ruhi Bey Nasılım” kitabıyla “Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü”, 1982’de ise “Yeniden” kitabıyla “Sedat Simavi Edebiyat Ödülü” aldı.
Bazı şiirlerinden alıntılar
Adını Funda Oteli Koy
Adını funda oteli koy
Aklından gelip geçen bir yazın
Ve akşam güneşlerinde orda burda
Bir deniz kıyısında, eski bir yıkıntıda
İnce ince gezinen turuncu adamların.
Adını funda oteli koy
Sevdamızın da adını
Ayakları dibinde gün batımının.
Ve ağzında binlerce güneşin tadı
Dilinin ucunda yalnızca kendi adın.
Çünkü sevdikçe beni sen kendini tanıdın…
Yerçekimli Karanfil
Sen o karanfile eğilimlisin, alıp sana veriyorum işte
Sen de bir başkasına veriyorsun daha güzel
O başkası yok mu bir yanındakine veriyor
Derken karanfil elden ele.
Görüyorsun ya bir sevdayı büyütüyoruz seninle
Sana değiniyorum, sana ısınıyorum, bu o değil
Bak nasıl, beyaza keser gibisine yedi renk
Birleşiyoruz sessizce…
Ben Ruhi Bey Nasılım
Gördün mü hiç suyun yanmasını tuzda
Gördüm ben bu yaşam boyu iniltiyi
Büyük bahçelerin küçük içinde
Saksılardan birinde
Gördüm de
Uyurken uyandırılmış gibi
Beni bir sardunya büyüttü belki…
“Şey Şey Şey ve Şeylerden”
Fazıl Say, 2015 tarihli albümü “Yeni Şarkılar”’da bestelediği bir Edip Cansever şiirini müzik ve şiirseverlerle paylaştı. O şiir; Serenad Bağcan tarafından yorumlanan 9 buçuk dakikalık “Şey Şey Şey ve Şeylerden” idi.
“Sevda Bir Ateş Buldu Sende”
Tilbe Saran, Metin Belgin, Bülent Emin Yarar, Hakan Gerçek’in sesinden Edip Cansever’in “Sevda Bir Ateş Buldu Sende” isimli şiirini dinleyebilirsiniz.
Edip Cansever’in arşivi, eşyaları Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nde şiirseverlerle buluşuyor
Edip Cansever’in hazine niteliğindeki kütüphanesi kitapseverlerle buluşuyor. Şairin yaklaşık 500 kitaptan oluşan arşivi oğlu Ömer Cansever tarafından Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’ne bağışlandı. Kütüphanede Cansever’in kişisel eşyaları da sergilenecek.
Edip Cansever’in şiirlerine, kitaplarına ve onu anlatan eserlere buradan ulaşabilirsiniz.
