1967 yılından bu yana her yıl, dünyanın en büyük masalcılarından biri olan Hans Christian Andersen’in doğum günü olan 2 Nisan, “Dünya Çocuk Kitapları Günü” olarak kabul ediliyor. Biz de çoğumuzun doğa ve bilimle olan ilişkilerimizi gözden geçirdiği bu günlerde, bu alanda çocuklar için yazılmış hem keyifli hem öğretici kitapların bazılarını bir araya getirmek istedik.
Koronavirüs (Covid-19) nedeniyle birbirimize karşı sorumluluklarımız çerçevesinde sosyal izolasyona uyarak evlerimizde olduğumuz bu günlerde, çocuklarımızın kaliteli ve eğlenceli zaman geçirirken doğa ve bilimle keyifli bir bağ kurması dileğiyle…
Doğal yaşam ve sevgi bağları üzerine cıvıl cıvıl bir öykü!
Nelere, neden bağlanır; neleri, neden terk ederiz? Çevremizdekilerin, eşyanın ya da yaşamların “sahibi” bizler miyiz? Sessiz, küçük Elif, çok sevdiği Havva’sı ve kaplumbağa Umut’un öyküsü, insanların birbirleriyle ve yaşamlarıyla kurduğu ilişkiyi, doğal yaşamın kendi gerçekleriyle bir araya getiriyor, davranışlarımızın hayvanlarla koşutluğuna dikkat çekiyor. Hayata farklı nesillerin gözünden bakmakta usta olan Ak, çocukların düşüncelerini, hayallerini anlama konusunda yine yetişkinlere göz kırpıyor.
Anne ve babası, doğal yaşamın korunmasıyla ilgili projelerde çalışan küçük Elif, az konuşan bir çocuktu. Günlerini birlikte geçirdiği Havva, onun sırdaşı ve arkadaşıydı. Bir gün denizkaplumbağaları projesi için evlerinden taşınıp, güneyde bir kente yerleşince, Havva uzaklarda, Elif’in yüreğinde kaldı. Kaplumbağaların yavrulama mevsimi gelmiş, Elif ve ailesi bir koruma ve araştırma grubuna katılmışlardı. Yumurtadan çıkan yavruların denize ulaşma çabası, Elif’in Havva’ya kavuşma çabasıyla buluştu, ama nasıl?..
Yayıncı: Günışığı Kitaplığı
Yazan: Behiç Ak,
Yaş: 2, 3 ve 4. sınıflar
Bu güzel kitap yirminci yüzyıl boyunca çocukların bayılarak okuduğu bir kitap olmuştu. Ülkemiz çocukları da bu kitabı çok sevmişti.
O zamanlar Türkiye’de televizyon yoktu. Televizyon olmadığına göre bugün bütün TV kanallarında gösterilen doğa belgesellerinden de kimsenin haberi yoktu.
O güzelim belgesellerin olmadığı bir dönemde yazılmış bu kitapta, doğadaki yaratıklar konuşuyor.
Kendi öykülerini kendi ağızlarından dinleyeceksiniz.
Deniz konuşuyor, kayalar konuşuyor, kuyruklu yıldızlar, örümcekler, anemonlar, çekirgenler, solucanlar, leylekler, arılar konuşuyor…
Yayıncı: Can Çocuk
Yazan: Carl Ewald
Yaş: 6-10 yaş
Büyülü doğasını ve tüm güzelliklerini korumak için, dünyamızın değerini anlamamız ve her şeyden önce onu tanımamız gerekir. Haydi o zaman, evimizi, Dünya gezegenini, uçsuz bucaksız Evren’in içindeki bu küçücük noktacığı tanıyalım!
Gündelik hayatımızda hepimiz çöp üretiriz. Bunun sonucunda ise, hava, toprak ve su kirliliğinden, dünyanın ikliminin değişmesi tehdidine kadar pek çok dert açılır başımıza. Eğer canlı ve sağlıklı kalmak istiyorsak, her şeyi yeniden düşünmeliyiz: Fazla tüketime bir “Dur” demeli,
Çöp üretimini azaltmalı,
Geri dönüşüme önem vermeliyiz.
Yayıncı: Ayrıntı Çocuk
Yazan: Anna Hatzimanoli,
Yaş: 6-10 yaş
Kontrol kimde? Makinelerde mi, insanda mı?
İnsan arabayı icat ettiğinde, akciğerlerimizi ve şehirlerimizi boğan hava kirliliğine de neden oldu. Nükleer enerjiyi keşfettiğinde, yüz milyonlarca insan için elektrik üretmeyi başardı, ama binlerce canlının zarar gördüğü felaketleri de yarattı. İnsanın teknik gücü çok arttı. Ancak insan, tarihinde olmadığı kadar fazla, gökyüzünden ve yeryüzünden, denizlerden, nehirlerden, havadan, hayvanlardan, ağaçlardan, çiçeklerden de sorumlu artık.
Yayıncı: Günışığı Kitaplığı
Yazan: Brigitte Labbé,
Yaş: 4, 5 ve 6. Sınıflar
Dünya koca bir çöplük mü? İnsan doğanın parçası değil mi?
İnsan, zekâsı sayesinde hayatını kolaylaştıran binlerce şey icat etti. Büyük bir uygarlık yarattı.Ama bunu yaparken, kendini gitgide bütün diğer canlılardan üstün hissetmeye başladı. Doğaya istediği gibi kullanabileceği dev bir depo, her şeyi atabileceği devasa bir çöplük gibi davranmaya başladı. Sonunda insan, kendisinin de doğanın parçası olduğunu, yeryüzünde yaşamları birbirine bağlı canlılardan yalnızca biri olduğunu unuttu…
Yayıncı: Günışığı Kitaplığı
Yazan: Brigitte Labbé
Yaş: 4, 5 ve 6. sınıflar
Doğa ve Çocuk, ilkokul dönemindeki bir çocuğun doğa ile ilgili ilk izlenimlerini ve doğayı nasıl sevdiğini anlatıyor. Ailesinin başka bir yere göç etmesinden sonra, okulunu tamamlayabilmek için ninesiyle birlikte kalan çocuk, onun önderliğinde yöresinin dağlarını, tepelerini, yaylalarını, derelerini, ormanlarını, çeşit çeşit ağaçlarını, çiçeklerini ve hayvanlarını görüp tanıyor. Öğrendikleri, çocuğun doğaya sevgi ve aynı zamanda saygı duymasını, gören gözlerle bakabilmesini sağlıyor.
Çocuklara doğayı tanıtıp sevdirmek amacıyla, 238 tanıtıcı fotoğrafla özel olarak kurgulanan ve Anadolu’nun çeşitli güzelliklerini bir araya toplayan Doğa ve Çocuk, içinde doğa sevgisi ve merakı olan bütün okurlar için!
Yayınevi: Kırmızı Kedi
Yazar: Ertan Tuzlacı
Doğayı Öğrenelim Soru Cevaplı – Doğa Bilimleri
Doğa bilimleri testiyle kendini dene, bilgilerini yenile! Bilgi dolu, rengârenk resimlerle süslenmiş sayfalarda doğanın harikalarıyla tanışacak; hayvanlar, bitkiler, iklim, doğa olayları ve ormanlar hakkında bilgilerini yenilemiş olacaksın. Doğayı Öğrenelim 300’ün üzerinde sorusuyla sana bilgilerini basit ama eğlenceli bir yoldan sınama şansı veriyor. Renkli daireler içindeki rakamlarla gösterilen ipuçları sayesinde, herkes maceradan payına düşeni alıyor. Her tematik bölümün sonunda yer alan “Dünya rekorları” listesi ve cevap anahtarlarıyla, Doğayı Öğrenelim meraklı genç beyinlere gereken her şeyi sunuyor.
Yayıncı: Türkiye İş Bankası Yayınları
Kral kurbağa, halkına hep iyi, doğru ve güzel olan şeyleri öğretmiş. Küçük kurbağalara her zaman doğayı korumaları gerektiğini, mavi gökyüzü, su kaynakları olmadan hayatta kalamayacaklarını anlatmış.
Yayıncı: Altın Kitaplar
Yazan: Aysun Berktay Özmen
Ağaçların Nasıl Konuştuğunu Duyuyor musun?
Peter Wohlleben’in tüm dünyada büyük ses getiren Ağaçların Gizli Yaşamı kitabının çocuklara yönelik hazırlanmış olması bizleri oldukça heyecanlandırdı. Çocukların merak duygusunu perçinleyen, ağaçlar ve orman arasındaki sosyal yaşamı onların dilinden sorduğu sorularla yanıtlayan bu kitabın; çocuklarımızın doğayı, ağaçları, ormanları hak ettikleri gözle görmelerini sağlayacağına inanıyoruz. Bu sıra dışı, özgün üslup ve hayret uyandırıcı bilgilerle dolu kitabın, çocuklarımızın doğaya karşı farkındalık, merhamet ve sorumluluk duygularını daim kılması umuduyla. Ormanın gizemli dünyasına yolculuk yapmak isteyen çocuklarımıza keyifli okumalar dileriz.
Altın Boynuzlu İO ve Düşler Kenti İstanbul
Masal bu değil mi; bir gün Güneş ve Ay, karanlık evrende hızla yol alan mavi gezegenin bir yerinde kendilerine bir kent seçtiler. Güzeller güzeli kente altın boynuzlu İo’yu armağan ettiler. İşte bu masal İstanbul’un göklerinde, bulutların üstünde yaşayan İo’nun hikâyesidir. Onu görmek isterseniz gökyüzüne bakabilirsiniz. Pofuduk bulutların arasında oyun oynayan İo’nun altın boynuzları gözlerinizi kamaştırır. Çocukların yaptığı her şeyi yapmasa da oyun oynamayı çok sever. Zaten oyun oynamak hayattaki en önemli şey değil midir?
ÇEKÜL Vakfı Genel Müdürü Sevil Yeşim Dizdaroğlu’nun yazıp resimlediği “Altın Boynuzlu İO ve Düşler Kenti İstanbul”, masalsı bir dünyaya kapı aralıyor.
Yayıncı: Büyülü Fener
Yazan ve resimleyen: Sevil Yeşim Dizdaroğlu
Yaş: 6+
Sema Aslan, yolu Topur’a düşen gezginleri, köyün ninelerini, çardağın yanındaki incir ağacını, her şeyin en iyisini düşünen kara köpeği ve köydeki görünmez arkadaşların hikâyesini anlatıyor…
İki yanında kavak ağaçlarının sıralandığı toprak yolu izleyip Topur’a varan herkes, daha ilk anda haritada olmayan bir yere geldiğini anlardı. Öyle bir yerdi ki burası, sözler rüzgârla savrulur, yağmur hep upuzun bir çizgi gibi yağardı. Civarda, öbek öbek dizilmiş kavaklardan ve geride dimdik duran dağdan başka hiç ama hiçbir şey yoktu. Bu köy, sanki Dünya üzerinde değildi!
Sema Aslan, yolu Topur’a düşen gezginleri, köyün ninelerini, çardağın yanındaki incir ağacını, her şeyin en iyisini düşünen kara köpeği ve köydeki görünmez arkadaşların hikâyesini anlatıyor…
Coğrafya, ev ve ortak sırlar hakkında renkli bir hikâye.
Yayıncı: İletişim Yayınları
Yazar: Sema Aslan
Resimleyen: Seda Mit
Yaş: 10+
İdil Bilgin’in hem içeriği hem de tasarımıyla eğlenirken öğrenmeye elverişli kitabı Konya’da İz Peşinde, bir tür maceraya davet! Çocuklar, bu kitapla Konya’nın kültürel mirasından bir kesit öğrenirken bir yandan da kültürel mirası koruma anlamına gelen konservasyon terimi ile tanışmış olacaklar. Bu önemli bilim dalının yararlarını, yöntemlerini ve eserlerin hangi nedenlerle bozulduğunu oyunlarla keşfedecekler.
Uygulayarak öğrenmeyi ön plana çıkaran kitapta, okuyucular nokta birleştirecek, şifreli harfleri çözecek, özel bir fenerle keşif yapacak, mıknatıslı alanlarda bir yapboz tamamlayacak ve gizli yüzeylere ulaşmak için yüzey kazıyacak.
Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından 2015 Araştırma Ödülüne değer bulunan bu oyunlu kültürel miras kitabı, özel kutusu içinde ÇEKÜL Dükkânda.
Yayıncı: Derlem Yayınları
Yazar: İdil Bilgin
Resimleyen: Eren-Arda Sait, Aslı Bolayır
Yaş: 9-11
Zamanın olmadığı, yolunu sadece kuşların bildiği bir ormanın içinde, binlerce çiçeğin yaşadığı sihirli bir bahçe vardır. Çiçeklerin dünyaya gelene dek özenle bakıldığı bu bahçede tohumları koruyan Bahçıvan Ling yaşamaktadır. Ling’in biricik tohumu gelincik çiçeği Mimesis, bir ekinoks zamanı, bir buğday tarlasında dünyaya gözlerini açar. Mimesis, diğer çiçeklerin aksine, hep kuşlar gibi uçmayı hayal eder ve bir gün bu isteği bir tufanla gerçekleşir. Bir gözyaşı damlasının solmuş çiçeklere can verdiğine, denizatlarının konuşmadan iletişim kurduğuna ve ateş böceklerinin dansına tanık olduğu bu yolculukta Mimesis sezgilerinin yardımıyla yaşamın kaynağına ulaşır. ÇEKÜL Vakfı Genel Müdürü Yeşim Dizdaroğlu’nun yazıp resimlediği “Mimesis’in Yolculuğu”, masalsı bir dünyaya kapı aralıyor.
Yayıncı: Kuraldışı Yayıncılık
Yazan ve resimleyen: Yeşim Dizdaroğlu
Yaş: 10+
ÇEKÜL Vakfı ve Doğan Egmont işbirliğiyle hayata geçirilen ÇEKÜL Bilgi Ağacı Kitaplığının ilk kitabı “Evini Arayan Ardıç Tohumu”, çocuklara doğa sevgisini kazandırmayı amaçlıyor. Doğayla, ağaçlarla ilişkisi azalan kent insanının en büyük eksiklerinden biri, ağaçları yeterince tanımamak; oysa doğayı korumanın yolu ağaçları sevmekten geçiyor. “Evini Arayan Ardıç Tohumu”, çocuklara ağaçları tanıtmak için yayımlandı. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Botaniği Anabilim Dalı Başkanı ve ÇEKÜL Yüksek Danışma Kurulu üyesi Prof. Dr. Ünal Akkemik’in danışmanlığında, Servet Yanardağ’ın yazdığı, editörlüğünü Raife Polat’ın yaptığı ve Zeynep Özatalay’ın çizimlerini hazırladığı kitap, bir kaynak niteliğinde.
Yayıncı: Doğan Egmont
Yazar: Servet Yanardağ
Resimleyen: Zeynep Özatalay
Yaş: 9+
Şiirsel Taş’ın kaleme aldığı ve White Ravens 2018 seçkisine giren “Sekoyana’nın Kapıları”, anne ve babası tarafından ormanda yaşayan münzevi bir kadına emanet edilen bir çocuğun, bu gizemli kadının rehberliğinde ormanı tanıma hikâyesini konu ediyor. Sekoyana, ormanın kontrol edilebilir olduğuna, insanların onu istedikleri gibi kendilerine uydurma çabalarına inanmıyor. Çocuğa ormanda hiçbir şeyi israf etmeden, canlılara ve doğaya zarar vermeden nasıl yaşayacağını öğretiyor ve bunu yaparken de doğa ve yaşam hakkında doğru bildiği birçok şeyi sorgulatıyor. Sekoyana’nın Kapıları, doğal yaşam bilinci ve duyarlılığını okurlara sürükleyici bir hikâyeyle, didaktik bir tondan kaçınarak kazandıran değerli bir roman. Kitabın çizimleri ise Oğuz Demir’e ait.
Yayıncı: Doğan Emgont
Yazar: Şiirsel Taş
Resimleyen: Oğuz Demir
Yaş: 12+
Siz de afralı tafralı, tumturaklı, tantanalı, cafcaflı, şaşaalı, fiyakalı, afili, çalımlı lafları sevenlerden misiniz? “Şehrin Göbeğini Bulamıyorum!” yetişkinlerin dünyasını ve yaşadığı çevreyi kelimelerle keşfeden Mercan’ın hikâyesi. En yakın arkadaşı Elif’le birlikte, şehrin kalbinde bir yolculuğa çıkan Mercan, annesinin konuşmalarındaki ipuçlarını takip ederek önce bir göbek sonra bir köşe arıyor ama kendini deli ağaçların arasına gizlenmiş küçük bir cırcırböceğinin izini sürerken buluyor. Sema Aslan’ın White Ravens 2017 seçkisine giren kitabı “Şehrin Göbeğini Bulamıyorum!”, anlaşmak, anlaşamamak ve yanlış anlaşmalar üzerine bir hikâye. Bu macera dolu kitabı resimleyen ise Seda Mit.
Yayıncı: İletişim Yayınları
Yazar: Sema Aslan
Resimleyen: Seda Mit
Yaş: 10+
“Burcu şehirde yaşayan küçük bir kız. Tatillerini anneanne ve dedesinin yanında, köyde geçiriyor. Köy evinin bahçesinde türlü sebzenin yetiştiği harika bir bostan var. Burcu bu yıl ilk kez, kendi boyuna uygun bahçe aletleri ile kendi sebzelerini yetiştireceği için çok şanslı hissediyor! Anneanne ve dedesi ona iyi bir çiftçi olabilmek için bilmesi ve dikkat etmesi gereken her şeyi öğretiyor. Düşünülmesi gereken çok şey var: Yabani otların yolunması, toprağın havalandırılması, yararlı küçük böceklerin korunması… Mevsimler değiştikçe Burcu da bitkilerin gizemli yaşamını ve yaşayan toprağın içindeki bütün sırları bir bir keşfedecek.
Yayıncı: Sineksekiz
Yazan Resimleyen: Gerda Muller
Çeviren: Meltem Özataç Cebecioğlu
Sorumluluk, şefkat ve doğanın dengesiyle ilgili bir hikâye…
Bu kitap, hiç bir şeyin kendi başına, geri kalan her şeyden apayrı bir şekilde var olmadığını, diğer her şeyle bağlı ve bağımlı olduğunu çocuklarınıza anlatmak için harika bir yol gösterici.
Hikaye doğa içinde, ufak bir evde ailesiyle beraber yaşayan küçük bir kız ve bakımını üstlendiği tavuklarla başlıyor. İlerledikçe bir canlının sorumluluğunu almasına ve bu sayede canlıların birbiriyle bağlarını keşfetmesine tanık oluyoruz. Bu süreç, küçük bir çocuğa yaşamın işleyişiyle ilgili temel gerçekleri, sevgiyi, şefkati ve sorumluluğu gösteriyor.
“Bir gün Sonya’nın babası eve elinde üç pofuduk civcivle beraber gelmiş ve onları Sonya’ya vermiş. ‘Civcivlerin bakımı bugünden itibaren senin sorumluluğun olabilir’ demiş, ‘tabii eğer istersen.”
Yayıncı: Sineksekiz
Yazan ve Resimleyen: Phoebe Wahl
Çeviren: Billur Kakıcı
Bu rengarenk, bilgi dolu kartlarda sık rastlanan 30 kuş tanıtılıyor. Kuşları tanımlamanızı kolaylaştırmak için kartların ön yüzünde büyük resimler var. Arka yüzdeyse kuşlara ait bilgiler ve detaylı çizimler bulunuyor.
Yayıncı: TÜBİTAK
Bilgi dolu bu renkli kartlarda, çevremizde en sık karşılaştığımız 30 çiçek tanıtılıyor. Kartların ön yüzündeki canlı çizimler, çiçekleri görür görmez tanımanızı kolaylaştıracak. Kartların arka yüzünde, çiçeklere ilişkin ilginç bilgiler ve daha ayrıntılı çizimler bulacaksınız.
Yayıncı: TÜBİTAK
Doğa Kartları – Minik Hayvanlar
Bilgi dolu bu renkli kartlarda, çevremizde en sık karşılaştığımız 30 minik hayvan tanıtılıyor. Kartların ön yüzündeki canlı çizimler, bu minik hayvanları görür görmez tanımanızı kolaylaştıracak. Kartların arka yüzünde, minik hayvanlara ilişkin ilginç bilgiler ve daha ayrıntılı çizimler bulacaksınız.
Yayıncı: TÜBİTAK
Bilgi dolu bu renkli kartlarda, çevremizde en sık karşılaştığımız 30 ağaç türü tanıtılıyor. Kartların ön yüzündeki canlı çizimler, ağaçları görür görmez tanımanızı kolaylaştıracak. Kartların arka yüzünde, ağaçlara ilişkin ilginç bilgiler ve daha ayrıntılı çizimler bulacaksınız.
Yayıncı: TÜBİTAK
(*) Kitaplarla ilgili bilgiler yayıncı notlarından alınmıştır.
