Yine de bana gönlün var gibi, gibi. Yüzüme karşı git diyorsun amma. Sanki gözlerin kal der gibi, gibi” şarkı sözleriyle yüreğimizi ısıtan; kimi zaman hüzünlendirip kimi zaman çocuksu bir sevince boğan Barış Manço’ya dair en özel ayrıntıları sizler için derledik.
Beş dili ana dili gibi konuşan ve diğer dillere de hâkim olan Barış Manço, “En güzel dil hangisidir?” sorusuna verdiği; “En güzel dil tatlı dil” cevabı ile yaşam felsefesini ortaya koyuyordu aslında. Müzisyen, şarkıcı, besteci, aranjör, söz yazarı, oyuncu, sunucu, koleksiyoner, ressam, gezgin; yaşadığı zamanın ötesinde bir gönül insanı idi, Barış Manço.
7’den 77’ye herkesin Barış Abisi
“7’den 77’ye” adlı televizyon programıyla 1988 yılında Türkiye’nin tek televizyon kanalı olan TRT 1’de çocuklarla ailelere yönelik bir eğitim, kültür ve eğlence programına başladı. Evlerimize konuk olan Barış Abi, 1998 yılının Haziran ayında 378. kez ekrana gelerek Türk televizyonculuğunda ulaşılması zor bir rekora imzasını attı.
İşitme engelliler için işaret dilini öğrendi
Zamanının çok ötesindeki müzik yeteneği, nice şairlerin yazamayacağı şarkı sözleri, topluma kazandırmaya çalıştığı değerler ve çocuklarla olan ilişkisiyle tüm Türkiye’nin Barış abisiydi o. Usta sanatçıyı hep el kol hareketleriyle hatırlarız; sebebi ise kendisinin naifliğini ve felsefesini bir kez daha ortaya koyuyor. Küçük büyük herkesin Barış Abisi, işitme engelliler için işaret dilini öğrenen ilk sanatçıydı.
Barış Manço’nun Gülpembe’si…
Barış Manço’nun yürekleri ısıtan, dillere pelesenk olan şarkılarının bambaşka hikâyeleri vardı aslında. Aradan yıllar geçmesine rağmen eskimeyen şarkıların bazı hikâyeleri;
Gülpembe
Barış Manço’nun eski bir röportajından bir bölümde sunucu ‘Gülpembe’ şarkısını kimin için yaptığını soruyor. Barış Manço ise “Haa Gülpembe benim babannem.” diyor. Manço, Gülpembe’yi 1957 yılının ramazan bayramında ölen babaannesi Nimet Manço’ya yazmıştır.
Dönence
Barış Manço’nun efsane şarkısı ‘Dönence’de de sanatçının tüm eserlerinde olduğu gibi çok anlamlı bir mesajı vardır. 1982 yılında ‘TV’de 7 Gün’ dergisine konuşan Barış Manço, şarkıyla ilgili şu ifadeleri kullanmış: “Dönence dünyanın iki ayrı kutbundaki enlemlerdir ve hiçbir zaman birlikte olamazlar. İnsanın doğasında da iki zıt kutup vardır. Bu kendisinde olmayanı arama içgüdüsüdür.”
Çıt Çıt Çetene
Orijinali Yozgat Türküsü olan ‘Çıt çıt çedene’ şarkısı 1983’te Barış Manço ve Kurtalan Ekspres tarafından düzenleniyor. Çedene aslında, kendir tohumuymuş. Seksenli yıllarda çedene yasaklanır; sık sık “Dişi Hint keneviri yasak. Bostanında dişi Hint keneviri olanlar imha etsin.” anonsları geçilir köylerde. Bu şarkının sürekli yapılan bu anonslardan akla gelerek yapıldığı tahmin ediliyor.
Türkiye’de “Barış” isminin ilk sahibi Barış Manço
Barış Manço’nun oğlu Doğukan Manço, katıldığı bir konferansta babasına ait bilinmeyenleri şu şekilde ifade ediyor:
“Babam 1943’te İstanbul’da doğdu ve Türkiye’de ilk Barış ismini aldı, esasında isim babası. Barış ismi, 1941’de dünya savaşlarının ardından barışa duyulan özlemden doğdu. Amcam da 41 doğumludur, savaşın başlangıç tarihi. Ancak 1941 yılında babamın hiç görmediği amcası Yusuf vefat etmiş, lakabı Tosun Yusuf imiş. Bunun verdiği hüzünle Tosun Yusuf Mehmet Barış Manço koymuşlar adını. Babam ilkokula başladığı zaman da Tosun Yusuf Mehmet Barış Manço’yu nüfus kaydından sildiriyorlar sadece Mehmet Barış Manço ismi kalıyor.”
Usta sanatçının yaşadığı, ürettiği ev; Barış Manço Moda 81300
Kadıköy Moda denilince akla gelen ilk isim olan Barış Manço’nın yaşadığı, eserlerini ürettiği evi Kadıköy Belediyesi tarafından yenileyerek bir müze ev haline dönüştürüldü. Eşi Lale Manço, oğulları Doğukan Hazar ve Batıkan Zorbey ile birlikte Barış Manço’ya dair birçok detay bir araya getirildi.
Batıkan Zorbey Manço’nun Odası
“Adam Olacak Çocuk” odası olarak düzenlenen bu oda ziyaretçileri zamanda kısa bir yolculuğa çıkarıyor. Barış Manço, insanlar arasında iletişim köprüsü kurmanın yaşamdaki görevi olduğuna inanarak 1988’de TRT’de yayınlanan 7’den 77’ye programıyla milyonlarca insanı ekrana kilitlemiştir. Bu programın “Adam Olacak Çocuk” bölümü ile çocukların gönlünü fethetmiş ve onlara yeteneklerini sergileme fırsatı tanımıştır. Odadaki kamera, Barış Manço’nun bu programın çekimlerinde kullandığı kameralardan biridir. Odada kurulan ekranda ise “Adam Olacak Çocuk” program izlenebilmektedir.
Doğukan Hazar Manço’nun Odası
Doğukan’a ait olan ve çocuk banyosunun hemen yanında yer alan odanın duvarlarında Barış Manço’nun yaptığı tablolar ve grafik çalışmaları bulunuyor. Belçika Kraliyet Akademisi’nde resim ve grafik eğitimi aldığı dönemde yaptığı çalışmalara da bu odada yer veriliyor. Akademiden birincilikle mezun olduğunu gösteren belge ve sanatçı ile bütünleşmiş olan takıları; gitar ve plak şekillerindeki vitrinlerde sergileniyor.
Barış Manço’nun sanat hayatında kazandığı ödüller ve madalyalar, kostümleri; Şövalye Odası, yazlık ve kışlık bahçeler ve gezerken Barış Manço’yu yaşayacağınız pek çok detayın bulunduğu Barış Manço Moda 81300, her yıl binlerce yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret ediliyor.
Müze hakkında detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Kaynakça:
https://barismanco.kadikoy.bel.tr/
https://www.ntv.com.tr/yasam/turkiyede-baris-isminin-ilk-sahibi,Y5A525YMYEqsz6D73TB_0A
