2025’te kültür sanatta ne vardı ne yoktu?
2025 yılında hafızalarımıza kazınan kültür sanat haberlerini sizler için derledik.
Türkiye’nin İlk Çağdaş Sanat Belgeseli “Crossroads” Yayınlandı
41. İstanbul Film Festivali’nin Ulusal Belgesel Yarışması’nda prömiyerini yapan Crossroads, Ankara Film Festivali ve Boğaziçi Film Festivali’nde En İyi Belgesel ödülünü kazandı. Seçkin Pirim, Gülay Semercioğlu, Candaş Şişman ve Sinan Logie’yi bir araya getiren belgesel, dört sanatçının sanatsal dönüşümlerini de kayıt altına alıyor. Sinan Yusufoğlu’nun senaryosunu yazdığı, Bulut Reyhanoğlu ve Vanessa Medini Arslan’ın hem kreatif hem ana yapımcılığını üstlendiği belgeselin yönetmen koltuğunda Mahmut Fazıl Coşkun oturuyor.
Kazakistan’da Yüzyıllar Öncesine Ait Yeni Eserler Keşfedildi
Kazakistan’ın Hazar Denizi bölgesindeki Atrau eyaletinde Sarmatlar dönemine ait mezarlarda yapılan kazı çalışmaları sonucunda tarihi yüzyıllar öncesine dayanan eserler gün yüzüne çıkarıldı. Atrau Valiliği’nden yapılan açıklamaya göre, son 2 yıldır bölgedeki “Karabau-2” kurganında arkeolojik kazı çalışmaları yapıldı. Kurgandaki 9 mezarın 7’sinde Milattan Önce (MÖ) 6. yüzyıldan, Milattan Sonra (MS) 4. yüzyıla dek bölgede yaşayan atlı göçebe halk Sarmatlara ait takılar, silahlar ve seramik kapların yanı sıra insan kalıntıları da bulundu. Çıkarılan eserler, Atrau Bölge ve Tarih Müzesi’nde düzenlenen sergide ilk kez gösterildi.
Dirimart Londra Açıldı
23 yıl önce İstanbul’da kurulan Dirimart, 2025 yılı içerisinde Londra‘nın sanat dünyasının kalbi olarak bilinen Mayfair bölgesinde, 23 Princes Street adresinde yeni bir galeri açtı. Bu, Dirimart’ın uluslararası alandaki ilk galeri mekânı olacak ve toplamda 275 metrekarelik sergi alanıyla sanatseverlere hizmet vermeye başladı. Mayfair, prestijli galerilerin ve sanat kurumlarının yoğunlaştığı bir bölge olup, Dirimart’ın burada konumlanması, galerinin uluslararası sanat sahnesindeki varlığını güçlendiren önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
2000 Yıllık Kitabın Gizemini Yapay Zeka Çözdü
MS 79 yıllarda Vezüv Yanardağı’nın patlamasıyla gömülen antik belgelerden biri yapay zekayla çevrildi. Özel bir parşömene yazılan kitap, Oxford’da bulunan Bodleian Kütüphanelerinde saklanıyordu. Kitap karbon bazlı mürekkeple yazılmış antik Yunanca metinlerden oluşuyor. Yapay zekadan destek alan bilim insanları, kitapta ne yazıldığını ortaya çıkardı. Herculaneum parşömenlerinin antik Yunan ve Roma bilginlerine ait derin felsefi ve edebi metinler içerdiği düşünülüyor.
“Pulp Fiction” 30. Yılında Yeniden Vizyondaydı
Quentin Tarantino’nun en ikonik filmlerinden biri olan Pulp Fiction (Ucuz Roman), 30. yılını kutlamak için restore edilmiş 4K kalitesiyle yeniden vizyona girdi. 1994’te Cannes’da Altın Palmiye kazanan ve En İyi Özgün Senaryo Oscarı’nı alan Pulp Fiction, Nisan 1995 vizyonundan beri ilk defa Türkiye’ye döndü. Pulp Fiction, 12 Nisan Cumartesi günü İstanbul Film Festivali’nde özel bir geceyle galasını yaptı. Film, bu unutulmaz gecede sinemaseverlerle buluştu ve festival programında yerini aldı.
Dibeklihan’nın Yeni Buluşma Noktası: Umay Art Hub
Umay Art Hub, sanatseverlerin ve kültür meraklılarının Bodrum’daki vazgeçilmez duraklarından biri olan Dibeklihan Kültür ve Sanat Köyü’nde yakın zamanda kapılarını araladı. Dibeklihan’ın yaratıcı ruhunu, tarihini ve kültürel zenginliğini destekleyen yeni bir oluşum ve bir köşe taşı olarak Umay Art Hub yenilikçi bir tavırla yeni bir estetik sunabilen sanatsal projelere odaklanıyor. Umay Art Hub, sakinlikten keyif alanlar için Bodrum’un kaosundan uzakta sergiler, renkler, tatlar ve kokularla tüm duyulara hitap eden tasarım atölyeleri ve canlı performanslarla misafirlerine bambaşka bir Bodrum deneyimi sunuyor.
Çınarlı Kültür Sanat Yerleşkesi Açıldı
İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV) Avrupa Birliği desteğiyle hayata geçirdiği Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı’nın verdiği hibe ile finanse edilen Marmara Adaları Kültür Sanat Aksı (Marmara Aks) projesi kapsamında Çınarlı Kültür Sanat Yerleşkesi açıldı. Marmara Aks Projesi, ada ölçeğinde dezavantajlı olma durumunu ortadan kaldırarak kültür sanat hizmetlerine erişimde eşitsizlikleri azaltmayı, yerel halkın kültür sanat politikasına katılımını artırmayı ve adalarda sürdürülebilir bir kültür sanat ekosistemi oluşturmayı amaçlıyor.
Sardes Antik Kenti’nde Gece Müzeciliği Deneyimi Başladı
Tarihte paranın ilk basıldığı yer olarak bilinen Sardes Antik Kenti’nde gece müzeciliği deneyimi başlatıldı. Manisa’nın Salihli ilçesinde yer alan ve Lidya Devleti’ne başkentlik yapmış antik kentte uygulanmaya başlayan gece müzeciliği, ilk kez festival için kentte bulunan gazetecilerce deneyimlendi. Sardes Antik Kenti Kazı Heyeti Başkanı Prof. Dr. Nicholas Cahill, etkinlikte basın mensuplarına antik kent hakkında bilgi verdi; çok tanrılı dinler döneminden kalan Artemis Tapınağı’nı, Antik Çağ’ın kayıtlara geçen en büyük sinagogunu, Yuhanna İncili’nde bahsi geçen kiliseyi, Roma dönemi anıtsal hamam ve gimnazyum kalıntıları ile yürütülen arkeolojik çalışmaları anlattı.
Max Richter 3 Temmuz’da İlk Kez Türkiye’ye Geldi
İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından gerçekleştirilen 32. İstanbul Caz Festivali, 1-17 Temmuz tarihleri arasında cazın önde gelen isimlerini ve güncel müziğin yıldızlarını müzikseverlerle bir araya getirdi. Klasik müzik geleneğini elektronik altyapıyla birleştirerek yarattığı devrimci tarzıyla Max Richter festival kapsamında ilk kez Türkiye’ye geldi ve 3 Temmuz tarihinde Harbiye Cemil Topuzlu Açık Hava Tiyatrosu’nda konser verdi.
Merzifon’daki “Motorhane” Ortaklaşa Desteğiyle Kültür Merkezine Dönüştü
İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV), Avrupa Birliği desteğiyle yürüttüğü Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı kapsamında hibe desteği alan “Motorhane Kültür Ağı” projesiyle Merzifon’da yeni bir kültür merkezi kuruldu. “Motorhane” adını taşıyan merkez, gerçekleştirilen açılış etkinlikleriyle hizmete başladı. Proje kapsamında, 1930’larda enerji üretimi için kurulan, son dönemde ise uzun yıllar âtıl kalan Motorhane’nin, Merzifon’dan Orta Karadeniz’e yayılacak bir kültürel gelişimin odağı olması hedefleniyor. Motorhane, 2025 yaz ayları boyunca etkinlik programlarına ev sahipliği yaptı.
15 Yaşındaki Türk Piyanist Almanya’da Birinci Oldu
Bursa doğumlu 15 yaşındaki genç piyanist Arya Su Gülenç, Almanya’nın en prestijli müzik yarışmalarından biri olan 62. Jugend Musiziert’in Federal Finali’nde büyük bir başarıya imza attı. Wuppertal kentinde düzenlenen yarışmada, Piyanolu Üçlü – V. Grup kategorisinde yarışan Arya Su, kemancı Malika Schulze ve viyolonselci Levi Enns ile birlikte oluşturduğu üçlüyle birincilik ödülüne layık görüldü. Piyano eğitimine Bursa’daki özel bir müzik merkezinde başlayan Arya Su Gülenç, kariyerini uluslararası başarılarla taçlandırmaya devam ediyor.
Minik Ressam Deren Aral’ın İlk Kişisel Sergisi Açıldı
Sanat yolculuğunda ilk adımlarını atan minik ressam Deren Aral, ilk kişisel sergisi “Deren’in Düş Bahçesi” ile izleyicilerini düşlerinin ve renklerinin dünyasına davet etti. İBB Turizm Şube Müdürlüğü‘nün destekleri ile Sultanahmet Turşucuzade Konağı Sıbyan Mektebi‘nde kapılarını açan sergi, Deren’in düşlerinden süzülen 20 özel esere ev sahipliği yaptı. Yaklaşık yedi aydır aldığı resim dersleriyle kendi görsel dilini oluşturan Deren, renkleri sadece boyalar olarak değil, birer duygu, anı ve oyun aracı olarak kullanıyor.
İBB Kültür, Bağımsız Tiyatrolara Özel Uygulama Başlattı
2023 itibarıyla yaz aylarında kültür merkezlerini sahne provaları için ücretsiz açan; Şişli Habitat Sahne ile tüm altyapı ve teknik desteğiyle cüzi rakamlarla tahsis imkânı sunan; tiyatro haritası ve toplu taşıma ekranlarındaki reklamlarla görünürlük projelerini başlatan İBB Kültür, ücret tarifesinde bir ilki başlattı. İBB Kültür’e bağlı mekânlarda, ilk kez bir ücret tarifesinde bağımsız tiyatrolara pozitif ayrımcılık yapılarak ve sembolik bir rakamla kiralamalar sağlandı.
“İnkılâp Genç” Yayın Hayatına Başladı
Cumhuriyet’in ilk yıllarından bu yana eğitimin ve kültürün taşıyıcısı olma sorumluluğuyla yol alan İnkılâp Kitabevi, bu köklü geleneği genç kuşağa özel yeni markası “İnkılâp Genç” ile bir adım ileriye taşıdı. 12-18 yaş aralığındaki genç okurlara hitap eden İnkılâp Genç, yenilikçi tasarımları, ilgi çekici içerikli kitaplarıyla yayın hayatına başladı. Okumayı özendiren, düşünmeyi teşvik eden ve dünya edebiyatından seçilmiş eserleri gençlerle buluşturan bu marka, İnkılâp Kitabevi’nin köklü yayıncılık anlayışının taze bir yansıması olarak karşımıza çıkıyor.
Zülfü Livaneli’nin Yeni Romanı “Bekle Beni” Okurlarla Buluştu
Zülfü Livaneli’nin merakla beklenen yeni romanı Bekle Beni, Can Yayınları etiketiyle raflardaki yerini aldı. Aşkı, dostluğu, aile bağlarını ve özgürlük tutkusunu işleyen roman, başkahramanlar Leyla ve Selim, aşklarının coşkusuyla bir hayat kurmaya çalışırken özgürlük mücadelesinin zorlu yollarında savrulmasını konu alıyor. Roman, aşk ve direnişin birbirini beslediği bir hikâye sunuyor. Livaneli, kitabın bir kuşağın acı deneyimlerine ve yitirilen dostluklara saygı duruşu olduğunu vurguluyor. Bugüne dek otuzdan fazla ulusal ve uluslararası ödüle layık görülen yazar, yeni eseriyle yine derin bir toplumsal ve insani panorama çiziyor. Bekle Beni, hem edebi hem de duygusal yoğunluğuyla öne çıkıyor.
Kundura Hafıza ArşiZülgv ve Araştırma Merkezi Açıldı
Beykoz Kundura’nın endüstri mirasını koruma ve gelecek kuşaklara aktarma çalışmaları kapsamında hayata geçirdiği Kundura Hafıza Arşiv ve Araştırma Merkezi, bir fabrikanın belleğinden doğan çok katmanlı bir araştırma alanı olarak kapılarını araştırmacıların kullanımına açtı. 2015 yılında başlatılan Sözlü Tarih Projesi ile temelleri atılan Kundura Hafıza Arşiv ve Araştırma Merkezi; fabrika çalışanları ve ailelerinin tanıklıkları, üretim süreçlerine ait objeler, fotoğraflar, belgeler ve çizimlerden oluşan kapsamlı koleksiyonuyla Türkiye’nin endüstri, emek ve kültür tarihine ışık tutuyor.
Yeni Sanat Alanı: Paribu Art
Terminal Kadıköy’de yer alan Paribu Art ile İstanbul’un kültür sanat haritasına yeni bir deneyim ve topluluk oluşturma noktası daha eklendi. Paribu Art, konserlerden tiyatro gösterilerine festivallerden atölyelere kadar farklı disiplinlerde pek çok etkinliğe ev sahipliği yapıyor. Yerel kültürden ilham alan, küresel diyaloğa açık, özgün ve çağdaş bir sanat ekosistemi kurma hedefiyle yola çıkan Paribu Art, programında yer alan konserler, tiyatro gösterileri, sergiler, festivaller ile katılımcılarını ağırlıyor. Paribu Art, konserlerden tiyatro oyunlarına, dijital sanatın sınırlarını zorlayan eserlerden çocuklara özel festivallere kadar uzanan zengin bir programı sanatseverlerle buluşturuyor.
“Ballet for Life” İlk Kez Türkiye’deydi
Fransız balet Maurice Béjart’ın kurduğu dünyaca ünlü Béjart Ballet Lausanne topluluğunun gösterisi Ballet For Life, ilk kez Türkiye’ye geldi. 30 yıl boyunca 400’den fazla sahne performansı ile izleyicilerin beğenisini kazanan gösteri, İstanbul Volkswagen Arena’da izleyiciyle buluştu. Ballet For Life, kayıp, tutku ve sonsuz gençlik arayışını dansla buluşturan bir yapıt olarak, Béjart’ın koreografisini, Queen ve Mozart’ın müzikleri ile Versace’nin kostümleriyle bir araya getiriyor.
Suna ve İnan Kıraç Vakfı Koleksiyonları Dijital Erişime Açıldı
Suna ve İnan Kıraç Vakfı bünyesinde yer alan Kütahya Çini ve Seramikleri, Oryantalist Resim ile Anadolu Ağırlık ve Ölçüleri koleksiyonları, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nün internet sitesinde çevrim içi olarak da erişilebilir hâle geldi. Sanatı ve kültürel mirası daha geniş kitlelerle paylaşmayı amaçlayan bu dijital dönüşümle, müze bünyesinde yer alan koleksiyonlarından 2 bin 510 eser İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nün internet sitesi üzerinden sanatseverlerle buluşuyor. Suna ve İnan Kıraç Vakfı koleksiyonlarına katalog.iae.org.tr/yordam/ adresinden ulaşabilirsiniz.
